Những năm qua, ngành Nông nghiệp Long An, đã đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ kỹ thuật canh tác bước đầu đã thu được kết quả quan trọng trong việc tăng năng suất, hạ giá thành, nâng cao chất lượng, khả năng cạnh tranh của sản phẩm, thu nhập cho người sản xuất. Chỉ riêng trong sản xuất lúa, Long An đã mạnh dạn áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong canh tác lúa như sử dụng giống xác nhận, sạ theo hàng, phón phân theo màu lá, thực hiện bảo vệ thực vật tổng hợp (IPM) giá thành lúa giảm khoảng 20-30%. Hiện nay tiến bộ này đang được bổ sung thêm hai nội dung là nước tưới tiết kiệm và giảm tổn thất sau thu hoạch, hình thành phong trào 1 phải 5 giảm, đó là sử dụng giống xác nhận, giảm mật độ sạ bằng cách bón phân theo màu lá lúa, giảm sử dụng thuốc sâu bằng cách phòng trừ tổng hợp IPM, giảm bớt tổn thất sau thu hoạch.

Tuy nhiên đối với giống lúa mùa như giống lúa Tài nguyên Chợ Đào trước nay chưa được phục tráng .

Tài Nguyên là giống lúa địa phương xuất phát từ giống Tài Nguyên trồng tại Đồng Bằng Sông cửu Long. Giống Tài nguyên qua quá trình canh tác lâu đời, dần thoái hóa và lẫn tạp, xuất hiện nhiều dạng hạt khác nhau (hạt dài và hạt ngắn, hạt trong và hạt đục). Tài Nguyên có nhiều đặc điểm hoàn toàn khác biệt với các sản phẩm cùng loại, cụ thể:

- Sự khác biệt điều kiện thiên nhiên, thổ nhưỡng

- Sự khác biệt về giống lúa

- Sự khác biệt về qui trình sản xuất và điều kiện canh tác.

- Đặc trưng chất lượng gạo Tài Nguyên:

+ Nhân: Thân gạo độ bóng và bền: tỉ lệ gạo nguyên cao, tỉ lệ tấm rất thấp. Hình dáng: thon dài (dài 6,0 – 7,0 cm).

+ Màu hạt: đục, bạc bụng trung bình.

- Đặc trưng của thành phẩm:

+ Vị: Cơm khô, xốp, vị ngọt dịu

+ Vẻ bề ngoài: Cơm nấu chín căng, bóng mượt, gạo nở theo chiều dài hạt, hạt cơm tương đối nguyên vẹn và không bị đứt khúc.

Hiện tượng thoái hóa giống lúa, nguyên nhân và hậu quả

Trong quá trình sản xuất, các giống lúa thường hay bị thoái hoá làm thay đổi các đặc tính, tính trạng tốt ban đầu như năng suất cao, thời gian sinh trưởng, chống chịu sâu bệnh, phẩm chất hạt cũng như cơm. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng trên như: Do sự lẫn lộn giữa các giống lúa với nhau một cách ngẫu nhiên hoặc do sự đột biến hoặc suy giảm đặc tính giống.

Lẫn trên ruộng: Có thể do một vài bụi lúa còn sót lại từ những vụ trước khi làm đất chưa đạt yêu cầu và khi nông dân cấy lúa ở vụ sau, số giống còn sót lại cũng nảy mầm và ảnh hưởng đến giống lúa mới.

Lẫn do máy móc, những dụng cụ dùng để chứa lúa giống cũng có khả năng dẫn đến việc thoái hoá giống. Phơi giống cũng là một cách ngẫu nhiên dẫn đến việc lẫn giống. Những kiểu lẫn giống trên dẫn đến sự thay đổi về số lượng và chất lượng lúa giống. Sự thoái hoá giống do đột biến xảy ra với tỷ lệ rất thấp. Tuy nhiên, việc ảnh hưởng này qua thời gian cũng dẫn đến sự ảnh hưởng lớn, điều này có nghĩa là việc thay đổi này xảy ra từ giai đoạn đầu của giống lúa. Trong hầu hết các trường hợp, đột biến được gây ra do môi trường.

Thoái hoá giống do suy giảm hay qua quá trình thụ phấn chéo cũng xảy ra ở lúa nhưng khả năng xảy ra thấp hơn 1% mặt dù lúa là cây trồng tự thụ rất nghiêm ngặt. Tuy nhiên, ảnh hưởng của nó cũng giống như trường hợp đột biến có thể qua thời gian lâu dài dẫn đến những thay đổi đáng kể về những đặc tính kiểu hình.

Một nguyên nhân chính yếu khác là do tập quán canh tác của bà con nông dân, luân chuyển giống liên tục ở các vụ, chưa tiếp cận được với nguồn giống mới cũng như những tiến bộ khoa học kỹ thuật. Do vậy mà những buổi hội thảo tập huấn để cho người dân có thể nâng cao kỹ thuật tuyển chọn, sản xuất giống lúa trong nông dân nhằm giúp nông dân hiểu rõ nguyên nhân của thoái hoá giống và nâng cao chất lượng và phục hồi các đặc tính ban đầu của giống.

Hiện tượng thoái hóa này sẽ dẫn đến những hậu quả như trong thực tế lúa được sử dụng để làm giống thường khác biệt giữa nơi này và nơi khác và ngay cả giữa hộ này và hộ khác trong cùng 1 địa phương, thể hiện qua các mặt: nguồn giống trao đổi, độ thuần giống, phương pháp chọn lọc và kĩ thuật canh tác…Từ đó xuất hiện ruộng lúa nhiều tầng, nhiều dạng, nhiễm sâu bệnh, năng suất thấp. Cuối cùng thay đổi đặc tính của giống và làm mất đi những đặc tính vốn quý hiếm của giống đó.

Ngày 06 tháng 4 năm 2021, tại Hội trường Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội nghị xét duyệt, tuyển chọn đơn vị chủ trì, cá nhân đăng ký thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học trên:

Mục tiêu  đặt hàng nhiệm vụ của đề tài đáp ứng các yêu cầu sau:

- Phục tráng thành công giống lúa Tài Nguyên Chợ Đào tỉnh Long An theo hướng cải thiện chất lượng (chọn thuần theo đặc tính hình thái và khôi phục phẩm chất (mềm cơm, amylose thấp).

- Thử nghiệm kỹ thuật canh tác theo VietGap để cải thiện chất lượng gạo hàng hóa (thí nghiệm: Kỹ thuật bón phân, xác định mật độ sạ và thời điểm sạ hợp lý và thí nghiệm chống đỗ ngã) và tổ chức hệ thống sản xuất giống lúa Tài Nguyên Chợ Đào tỉnh Long An (lúa giống và lúa hàng hóa).

- Mục tiêu cụ thể:

+ Năng suất ≥ 3,5 tấn/ha;

+ Loại hình phôi nhũ: điểm 1 (gạo tẻ);

+ Chống chịu rầy nâu, đạo ôn và cháy bìa lá cấp 3 - 4;

+ Độ thơm: không

+ Độ bạc bụng: ≤ 3

+ Dài hạt gạo đạt điểm 1 (≥ 7,5mm);

+ Dạng hạt (D/R) đạt điểm 1 (thon dài, D/R lớn hơn 3);

+ Trọng lượng 1000 hạt ≥ 22g;

+ Hàm lượng Amylose: 20-22%

+ Hàm lượng protein ≥ 7%;

+ Độ trở hồ: đạt điểm 3 - 4;

+ Độ bền gel đạt cấp 1 (≥ 80mm).

* Sản phẩm dự kiến:

- Giống lúa Tài nguyên Chơ Đào gốc được phục tráng 100 kg đạt các tiêu chí theo mục tiêu đề ra. Bảng mô tả đặc điểm nông sinh học và giá trị của giống lúa TNCĐ.

- Đăng ký ngân hàn Gen mã trình tự DNA

- Quy trình canh tác hữu cơ đạt chứng nhận VietGAP 20 ha.

Kết quả của đề là cơ sở khoa học để triển khai áp dụng công nghệ chọn giống nhờ chỉ thị phân tử đối với cây lúa và các phương pháp chọn lọc cho các cây khác ngoài cây lúa. Là cơ sở để khoa học để triển khai đánh giá nguồn gen cây trồng nói chung bằng công nghệ chỉ thị phân tử với các gen quí hiếm khác của cây trồng. vấn đề tìm gen dự tuyển để hoàn thành công tác nghiên cứu cơ bản và đưa ứng dụng vào sản xuất. Hơn thế nữa khí hậu ấm lên sự thay đổi khí hậu sẽ tác động mạnh đến cây lúa do đó kịp thời nghiên cứu nhiều giống mới nhưng chất lượng thật sự ôn định.

Đăng ký tham gia xét tuyển nhiệm vụ trên có 2 đơn vị sau:

- Đơn vị thứ 1:

+ Chủ nhiệm đề tài:  TS. Vũ Anh Pháp

+ Đơn vị chủ trì thực hiện: Trường Đại học cần Thơ

Ban chủ nhiệm đề tài Trường Đại học cần Thơ

Quang cảnh Hội nghị - Báo cáo bảo vệ đề cương của đơn vị Trường Đại học cần Thơ

- Đơn vị thứ 2:    

+ Chủ nhiệm đề tài:  Ths. Biện Anh Khoa

+ Đơn vị chủ trì thực hiện: Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Công nghệ cao

Ban chủ nhiệm đề tài Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Công nghệ cao

Quang cảnh Hội nghị - Báo cáo bảo vệ đề cương của đơn vị Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Công nghệ cao

Kết quả:

Đơn vị 1: đạt 74,5/100 điểm

Đơn vị 2: đạt 80,7/100 điểm

Căn cứ vào kết quả đánh giá, Hội đồng khoa học và công nghệ chuyên ngành thống nhất đề nghị chọn đơn vị thực hiện nhiệm vụ đề tài "Phục tráng giống lúa Tài Nguyên Chợ Đào Tỉnh Long An và tổ chức sản xuất, theo hướng cải thiện chất lượng" là Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Công nghệ cao đề xuất có bổ sung, điều chỉnh.

                                                                                      TH. Phòng QLKH