Cách đây 74 năm, ngày 20/01/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 08/SL quy định về đo lường hợp pháp của Việt Nam. Sắc lệnh 08/SL gồm 4 tiết, 11 điều thống nhất sử dụng trong cả nước đơn vị đo lường theo hệ mét, quản lý việc sử dụng và sản xuất dụng cụ đo, chế tài xử lý các vi phạm về đo lường, các quy định về thi hành. Sắc lệnh đã nhanh chóng đi vào thực tiễn, đảm bảo sự bình đẳng, quyền lợi của người dân, hiệu lực trong quản lý xã hội hiện thời. Cũng chính ý nghĩa trên, ngày 11/10/2001 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 155/2001/QĐ-TTg chính thức lấy ngày 20/01 là Ngày Đo lường Việt Nam, nhằm thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật đã và đang hoạt động trong lĩnh vực đo lường.
Trong suốt nhiều thập kỷ qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm và từng bước hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đo lường như:
+ Ngày 26/12/1964, Hội đồng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 186-CP ban hành Bảng đơn vị đo lường hợp pháp của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, tiếp nối từ Hệ mét sang Hệ đơn vị quốc tế (SI). Đây là sự kế thừa và nâng lên một tầm cao mới Sắc lệnh 8/SL.
Hình ảnh minh họa 7 đơn vị đo lường cơ bản trong hệ SI
+ Ngày 25/9/1974, Hội đồng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 216-CP ban hành Điều lệ quản lý đo lường.
+ Ngày 25/9/1974, Hội đồng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 217-CP ban hành Điều lệ quản lý đo lường trong các xí nghiệp công nghiệp quốc doanh.
Từ năm 1975 đến năm 2000, toàn bộ hoạt động đo lường ở nước ta được quản lý trên cơ sở hai Điều lệ này.
+ Khi nước ta chuyển sang thời kỳ xây dựng và phát triển theo đường lối đổi mới của Đảng, ngày 06/7/1990 Hội đồng Nhà nước đã thông qua Pháp lệnh đo lường. Pháp lệnh này đã thể hiện sự đổi mới công tác quản lý nhà nước về đo lường khi chuyển từ nền kinh tế tập trung – bao cấp sang nền kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước.
+ Để đáp ứng những yêu cầu mới về đo lường, ngày 06/10/1999, Uỷ ban thường vụ quốc hội đã thông qua Pháp lệnh đo lường (sửa đổi). Đây chính là cơ sở để đo lường nước ta phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế.
+ Một dấu mốc lịch sử đối với ngành đo lường nước ta là ngày 11/11/2011 Quốc Hội khoá 13 thông qua Luật Đo lường. Đây là văn bản pháp luật cao nhất của Nhà nước ta về đo lường. Luật đã thể hiện những quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển khoa học công nghệ đo lường phục vụ mục tiêu phát triển đất nước nhanh, bền vững phù hợp với điều kiện trong nước và bối cảnh quốc tế hiện nay. Luật Đo lường có hiệu lực trên phạm vi cả nước từ ngày 01/07/2012.
+ Nhận thức vai trò quan trọng của đo lường, nhiều doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong tiếp cận, xây dựng và triển khai thực hiện hệ thống các hoạt động tự bảo đảm đo lường của mình. Bên cạnh đó công nghiệp sản xuất phương tiện đo, chuẩn đo lường còn nhiều hạn chế, trình độ thấp, hạ tầng đo lường của nước ta còn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu về đo lường của doanh nghiệp. Để giải quyết những khó khăn vướng mắc đó, ngày 10/8/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 996/QĐ-TTg phê duyệt Đề án "Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" với mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực, ngành ưu tiên triển khai xây dựng và thực hiện hiệu quả Chương trình đảm bảo đo lường tại doanh nghiệp, đẩy mạnh hoạt động sản xuất phương tiện đo, chuẩn đo lường tại Việt Nam đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường, giảm ngoại tệ nhập khẩu phương tiện đo, chuẩn đo lường.
+ Nhằm triển khai thực hiện các nhiệm vụ của đề án, ngày 18/12/2019, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã ký Quyết định số 3807/QĐ-BKHCN phê duyệt Danh mục ngành, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh trọng tâm cần tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường đến năm 2025. Theo đó, quy định cụ thể 33 ngành, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh trọng tâm như: Sản xuất, kinh doanh điện, khai thác, chế biến, cung cấp xăng, dầu, khí, sản xuất, chế biến, bảo quản lương thực, thực phẩm, đồ uống ,…
Phát huy những thành tựu đó, công tác quản lý Nhà nước về đo lường trên địa bàn tỉnh Long An trong những năm qua dần đi vào nề nếp và phát triển theo chiều hướng tích cực với các hoạt động nổi bật như thường xuyên tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra phương tiện đo, phép đo, lượng của hàng đóng gói sẵn của các cơ sở kinh doanh xăng dầu, vàng, gas, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật,… và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định; tổ chức các lớp tập huấn, triển khai văn bản quy phạm pháp luật mới cho cán bộ phụ trách tại các địa phương; tổ chức các hoạt động kiểm định đối chứng đối với đồng hồ điện, nước; tăng cường tiềm lực cho tổ chức kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm của Nhà nước, đồng thời tăng cường xã hội hóa hoạt động này đối với tổ chức tư nhân;…
Năm 2024, Ngành đo lường tỉnh Long An tiếp tục cố gắng và phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đặc biệt là tiếp tục triển khai thực hiện hoàn thành Quyết định số 996/QĐ-TTg ngày 10/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ một cách thiết thực, hiệu quả góp phần vào phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam nói chung và của tỉnh Long An.
Phòng HCQT – Chi cục TCĐLCL