Ngày 13 tháng 4 năm 2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 88/2025/NĐ-CP, một văn bản quan trọng quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 193/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị định này hứa hẹn sẽ tạo ra những thay đổi tích cực và mạnh mẽ trong lĩnh vực khoa học và công nghệ của Việt Nam.  

Nghị định gồm 04 Chương, 33 Điều

Những điểm nổi bật của Nghị định 88/2025/NĐ-CP:

• Cơ chế đột phá cho cán bộ khoa học: Nghị định cho phép viên chức, viên chức quản lý tại các tổ chức khoa học và công nghệ, cơ sở giáo dục đại học công lập có thể tham gia quản lý, điều hành hoặc làm việc tại các doanh nghiệp do chính các tổ chức này thành lập. Đây là một bước tiến quan trọng, tạo điều kiện cho các nhà khoa học ứng dụng trực tiếp các nghiên cứu của mình vào thực tiễn sản xuất và kinh doanh, thúc đẩy sự gắn kết giữa nghiên cứu và thị trường.  
• Quản lý tài chính linh hoạt và hiệu quả: Nghị định quy định rõ về việc lập dự toán, phân bổ, quản lý, sử dụng và quyết toán chi sự nghiệp khoa học và công nghệ; quy định rõ về việc hoàn trả kinh phí trong trường hợp nhiệm vụ khoa học và công nghệ không đạt được kết quả cuối cùng như dự kiến, trong đó nêu rõ các trường hợp tổ chức chủ trì không phải hoàn trả lại ngân sách nhà nước (Điều 5). Đặc biệt, Nghị định chú trọng đến việc quản lý kinh phí thông qua các quỹ phát triển khoa học và công nghệ, đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và đúng mục tiêu.  
• Sở hữu và sử dụng kết quả nghiên cứu: Nghị định tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức khoa học và công nghệ trong việc quản lý, sử dụng và thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Các tổ chức được tự chủ trong việc quyết định vận dụng kết quả nghiên cứu vào thực tế, đồng thời phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước.  

Đối với hoạt động thương mại hóa các sản phẩm khoa học: Thương mại hóa từ kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ của tổ chức chủ trì là cơ quan, tổ chức, đơn vị

1. Cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý, sử dụng tài sản chủ động công bố thông tin và có biện pháp thúc đẩy việc đưa tài sản là kết quả của việc triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ vào sử dụng, phát huy và thương mại hóa theo các hình thức quy định tại điểm b khoản 1 Điều 8 Nghị quyết số 193/2025/QH15.

2. Thực hiện quyền tự chủ, tự quyết định và tự chịu trách nhiệm trong việc thương mại hóa theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 8 Nghị quyết số 193/2025/QH15 thực hiện như sau:

a) Việc sử dụng tài sản là kết quả của việc triển khai thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ vào mục đích cho thuê, chuyển giao quyền sử dụng, kinh doanh dịch vụ và liên doanh, liên kết không hình thành pháp nhân mới được quy định tại Quy chế quản lý, sử dụng tài sản công của cơ quan, tổ chức, đơn vị;

Việc thương mại hóa theo các hình thức cho thuê, chuyển giao quyền sử dụng và liên doanh, liên kết phải được lập thành Hợp đồng. Hợp đồng có các nội dung cơ bản: thời gian cho thuê, chuyển giao quyền sử dụng và liên doanh, liên kết; quyền và nghĩa vụ liên quan đến quản lý tài sản là kết quả của việc triển khai thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ; giá cho thuê (chuyển giao quyền sử dụng); phương án phân chia kết quả thu được từ thương mại hóa và các nội dung khác. Việc thương mại hóa theo hình thức tự tổ chức kinh doanh dịch vụ, đơn vị tự quyết định phương án kinh doanh dịch vụ;

b) Việc quản lý, sử dụng kết quả thu được từ hoạt động cho thuê, chuyển giao quyền sử dụng, kinh doanh dịch vụ và liên doanh, liên kết không hình thành pháp nhân được thực hiện theo quy định tại khoản 3 Điều này;

c) Cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm lưu hồ sơ, chứng từ liên quan đến việc sử dụng tài sản vào mục đích cho thuê, chuyển giao quyền sử dụng, kinh doanh dịch vụ và liên doanh, liên kết không hình thành pháp nhân mới để bảo đảm trách nhiệm giải trình với cơ quan chức năng;

d) Cơ quan chức năng khi thực hiện kiểm tra, thanh tra, kiểm toán tại cơ quan, tổ chức, đơn vị thì thực hiện kiểm tra hoạt động sử dụng tài sản vào mục đích cho thuê, chuyển giao quyền sử dụng, kinh doanh dịch vụ và liên doanh, liên kết theo quy định của pháp luật.

3. Kết quả thu được từ việc sử dụng tài sản vào mục đích cho thuê, chuyển giao quyền sử dụng, kinh doanh dịch vụ và liên doanh, liên kết không hình thành pháp nhân mới thực hiện như sau:

a) Việc quản lý, sử dụng kết quả thu được là hiện vật được quy định tại Quy chế quản lý, sử dụng tài sản công của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm quản lý theo pháp luật và theo Quy chế;

b) Kết quả thu được là tiền thì thực hiện quản lý, sử dụng theo quy định tại khoản 4 Điều này.

4. Quản lý, sử dụng số tiền thu được từ việc sử dụng tài sản vào mục đích cho thuê, chuyển giao quyền sử dụng, kinh doanh dịch vụ và số tiền được phân chia từ kết quả liên doanh, liên kết không hình thành pháp nhân mới được hạch toán riêng và kế toán đầy đủ theo quy định của pháp luật về kế toán.

• Thúc đẩy hợp tác quốc tế và thu hút đầu tư: Nghị định có những quy định cụ thể về việc quản lý, sử dụng kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ mà tổ chức chủ trì là tổ chức có yếu tố nước ngoài hoặc tổ chức có trụ sở chính đặt ở nước ngoài. Điều này thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc mở cửa và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào hoạt động khoa học và công nghệ tại Việt Nam.  

Kết luận:

Nghị định 88/2025/NĐ-CP là một bước đi quan trọng trong việc cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Với những cơ chế và chính sách đột phá, Nghị định được kỳ vọng sẽ tạo ra một cú hích mạnh mẽ, đưa khoa học và công nghệ Việt Nam lên một tầm cao mới, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.  

Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 13/4/2025.